Η εφηβική ηλικία μπορεί να θεωρείται δύσκολη για πολλές οικογένειες. Οι έφηβοι αρχίζουν να αναπτύσσουν τις ιδέες, τις αξίες και τις πεποιθήσεις τους που συχνά είναι διαφορετικές από αυτές των γονιών τους. Αυτό είναι μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας της μετάβασης προς την ανεξαρτησία. Οι γονείς συνήθως προβληματίζονται με το πόση ανεξαρτησία και ελευθερία θα πρέπει να επιτρέπουν στα παιδιά τους στις διαφορετικές ηλικίες που διανύουν και στις διαφορετικές συνθήκες που βιώνουν. Δεν υπάρχει όμως συνταγή για αυτό. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και επομένως χρειάζεται και διαφορετικές συμβουλές. Η επικοινωνία με τους εφήβους είναι σίγουρα διαφορετική από την επικοινωνία με τα μικρότερα παιδιά και μπορεί να προκαλέσει σύγκρουση και άγχος στους γονείς.
Ακολουθώντας μερικές απλές συμβουλές, μπορείτε να βοηθήσετε να βελτιωθεί η επικοινωνία με το παιδί σας. Ωστόσο, ίσως θα ήταν χρήσιμο να αναζητήσετε τη γνώμη από ειδικό εάν ανησυχείτε ιδιαίτερα για τις οικογενειακές σας σχέσεις.
Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την επικοινωνία με τους εφήβους.
Η εφηβεία είναι μια εποχή ραγδαίων αλλαγών, όχι μόνο για το παιδί, αλλά και για τους γονείς. Μπορεί να είναι δύσκολο για τους γονείς να υποχωρούν μερικές φορές, αλλά οι γονείς πρέπει να αναγνωρίσουν ότι:
- Η φυσική εξέλιξη του παιδιού είναι να μεγαλώσει και να γίνει ένας ανεξάρτητος ενήλικας. Ως γονέας, θα πρέπει να βοηθήσετε το παιδί σας σε αυτήν την διαδικασία.
- Τις αποφάσεις μπορείτε πλέον να τις παίρνετε μαζί. Προσπαθήστε να συζητήσετε θέματα που σας απασχολούν και να καταλήξετε σε μια κοινή αποφάση που τόσο το παιδί, όσο και εσείς οι ίδιοι έχετε συμφωνήσει.
- Τα παιδιά μπορεί να έχουν απόψεις που είναι διαφορετικές από τις δικές σας, ή μπορεί να ασχολούνται με δραστηριότητες που δεν καταλαβαίνετε. Προσπαθήστε να το δείτε αυτό ως κάτι θετικό. Μαθαίνουν να είναι ανεξάρτητες προσωπικότητες με δικά τους θέλω.
- Πάντα θα αισθάνεστε υπεύθυνοι για το καλό και την ασφάλεια του παιδιού σας, άσχετα με το πόσο χρονών είναι. Όταν τα παιδιά φτάσουν στην εφηβεία, αρχίζουν να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις κάνοντας μερικές φορές λάθη. Προσπαθήστε να είστε υποστηρικτικοί και να μην επικρίνετε. Βοηθήστε τα να μάθουν και να διδαχτούν από τα λάθη τους.
- Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου των συνεχών αλλαγών, και οι γονείς και τα παιδιά πρέπει να έχουν προσωπικό χρόνο για τον εαυτό τους.
- Θα πρέπει να δείξετε ότι εκτιμάτε το παιδί σας και τη μοναδικότητά του, δείξετε του την άνευ όρων αγάπη σας.
Γενικές συμβουλές. Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμάστε και να τηρείτε είναι να κρατάτε την επικοινωνία με το παιδί σας ανοιχτή.
• Μάθετε να ακούτε περισσότερο – αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν συζητάτε με τους εφήβους. Μπορεί να σας πουν περισσότερα αν τους δώσετε την ευκαιρία παραμένοντας σιωπηλοί για αρκετό διάστημα.
• Βρείτε χρόνο για να περάσετε μαζί ως οικογένεια – οι έφηβοι είναι συχνά απασχολημένοι με τους φίλους τους, καθώς και με άλλα ενδιαφέροντα. Εκμεταλευτείτε το χρόνο του φαγητού για να συζητήσετε. Προσφερθείτε να τους πάτε ή να τους φέρετε από κάπου για να έχετε την ευκαιρία να μιλήσετε.
• Προστατέψτε την ιδιωτική τους ζωή – οι έφηβοι χρειάζονται το δικό τους χώρο. Για παράδειγμα, χτυπάτε πάντοτε την πόρτα πριν μπείτε στο δωμάτιό τους.
• Δείξτε ενδιαφέρον και ασχοληθείτε με τα ενδιαφέροντά τους – ακούστε τη μουσική τους, παρακολουθήστε μαζί τους στην τηλεόραση τα προγράμματα που τους αρέσουν, συμμετέχετε στις αθλητικές του δραστηριότητες. Δείξτε ενεργό ενδιαφέρον για τη ζωή τους.
 • Δείξτε έμπρακτα την αγάπη σας – η εφηβεία είναι μια περίοδος όπου οι νέοι ταλαιπωρούνται συχνά με την αλλαγή της αίσθησης του εαυτού τους και πρέπει να αισθάνονται ότι τους αγαπούν. Πες τους συχνά ότι τους αγαπάτε. Δείξτε την αγάπη σας με τη σωματική επαφή στο βαθμό που αισθάνονται άνετα με αυτήν. Ενθουσιαστείτε με τα επιτεύγματά τους, συγχωρήστε τα λάθη τους, να τους ακούτε όταν έχουν ένα πρόβλημα και δείξτε ενδιαφέρον στο πως σχεδιάζουν να το λύσουν. Υποστηρίξτε τους στην προσπάθειά τους για την επίλυση προβλημάτων. Το αίσθημα της αποδοχής και της μοναδικότητας είναι μείζονας σημασίας για κάθε νεαρό άτομο προκειμένου να διαμορφώσει θετική αυτοεκτίμηση.
• Περάστε καλά μαζί – δημιουργήστε χρόνο για αναψυχή και γέλιο. Τα καλά συναισθήματα φέρνουν τους ανθρώπους ακόμα πιο κοντά.
Η αρνητική επικοινωνία. Όταν άνθρωποι με διαφορετικές απόψεις ζουν μαζί, οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες. Έτσι η περιστασιακή σύγκρουση με τον έφηβο είναι φυσιολογική και αναμενόμενη. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη σύγκρουση μπορεί να υπονομεύσει τη σχέση μεταξύ γονιού και παιδιού.
Η αρνητική επικοινωνία είναι κοινή αιτία των συνεχιζόμενων διενέξεων στην οικογένεια. Παραδείγματα αρνητικής επικοινωνίας είναι η γκρίνια, η σκληρή κριτική ή η τακτική του ποιος θα επιβληθεί μέσα από φωνές που αναγκάζουν σε συμμόρφωση.
Δεν είναι όμως πάντα εύκολο να αναγνωρίσει κανείς την αρνητική επικοινωνία. Για παράδειγμα, οι γονείς μπορεί να επικρίνουν καλοπροαίρετα το παιδί τους επειδή θέλουν να προσπαθήσει περισσότερο. Αρνητική επικοινωνία υπάρχει εάν:
- Η συνομιλία εξελίσσεται ραγδαία σε γκρίνια, φωνές ή καυγά
- Αισθάνεστε θυμωμένοι, αναστατωμένοι και απόρριψη
- Το θέμα της διαφωνίας δεν επιλύεται ποτέ
Μετατρέψτε το αρνητικά σε θετικά. Μπορείτε να αλλάξετε την αρνητική επικοινωνία σε θετική με τις παρακάτω προτάσεις:
- Διαπραγματευτείτε το πώς θα επικοινωνείτε μεταξύ σας και θέστε κανόνες. Για παράδειγμα, θα απευθύνεται ο ένας στον άλλον με σεβασμό ακόμα και αν διαφωνούμε. Σκεφτείτε και βρείτε λύσεις από κοινού.
- Επιλέξτε αυτά που είναι σημαντικά για να διαφωνήσετε όπως για παράδειγμα τα ζητήματα της ασφάλειας. Άλλα πράγματα, όπως το ακατάστατο δωμάτιο, μπορεί να είναι καλύτερα να αγνοηθούν.
- Προσφέρετε εποικοδομητική κριτική. Αναγνωρίστε και ενθουσιαστείτε με τα επιτεύγματα τους. Βοηθήστε τα παιδιά να αναγνωρίζουν πότε έχουν λάθος χωρίς να χρειάζεται να γίνει υπενθύμιση από εσάς.
- Δώστε το καλό παράδειγμα ζητώντας συγγνώμη όταν κάνετε λάθος.
Κρατήστε ευέλικτη στάση για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους. Όταν τα παιδιά συμπεριφέρονται υπεύθυνα, θα πρέπει πρόθυμα να τους δίνετε περισσότερη ελευθερία. Για κάθε δικαίωμα που θα κερδίζουν, θα πρέπει να υπάρχει και μια υπεύθυνη πράξη που θα πηγαίνει με αυτό. Προτάσεις περιλαμβάνουν:
- Καθιερώστε λογικούς κανόνες στο σπίτι, σε συνεννόηση με το παιδί. Για παράδειγμα, αποφασίστε από κοινού την ώρα επιστροφής το Σάββατο το βράδυ.
- Να είστε έτοιμοι για συμβιβασμό κατά τη διαπραγμάτευση των κανόνων στο σπίτι με τους εφήβους (προσπαθήστε να δώσετε περισσότερο χώρο στο παιδί σε λιγότερο σημαντικά θέματα).
- Σταματήστε και σκεφτείτε προτού πείτε «όχι» σε ένα αίτημα. Μήπως το παιδί σας είναι αρκετά υπεύθυνο πια από ότι παλαιότερα και πρέπει να πείτε «ναι» αυτή τη φορά;
- Αν πείτε «όχι», εξηγήστε το γιατί. Το κλισέ των γονιών “γιατί το λέω εγώ”, απλά θα πυροδωτήσει καυγά. Εξηγήστε την άρνηση με επιχειρήματα.
Γίνετε καλός ακροατής. Μπορεί να εκπλαγείτε από το πόσο πολύ οι έφηβοι θα αρχίσουν να σας εμπιστεύονται εάν αισθανθούν ότι πραγματικά τους ακούτε. Προτάσεις περιλαμβάνουν:
- Ακούστε ουσιαστικά όταν σας μιλούν. Για παράδειγμα, σταματήστε αυτό που κάνετε, κοιτάξτε τους στα μάτια και να μην διακόπτετε.
- Αποφύγετε να δείχνετε θυμό ή εκνευρισμό με τη γλώσσα του σώματος. Για παράδειγμα, μη γουρλώνεται τα μάτια σας ή αναστενάζετε.
- Σεβαστείτε ότι το παιδί μπορεί να έχει μια διαφορετική άποψη για τον κόσμο. Αντιμετωπίστε το όπως θα κάνατε με ένα φίλο σας, και σεβαστείτε τις απόψεις του. Μπορεί να έχει μια πολύ καλά μελετημένη άποψη που να είναι απλά διαφορετική από τη δική σας.
- Χρησιμοποιήστε στην επικοινωνία σας φράσεις με «εγώ» και όχι με «εσύ». Για παράδειγμα, μη λέτε: «Είσαι τόσο αναίσθητος, ποτέ δεν μου λες που θα πας». Αντ ‘αυτού, πείτε: «Αν δεν ξέρω πού είσαι, εγώ ανησυχώ για σένα».
- Αποφύγετε τον σαρκασμό, την κριτική και τις φωνές.
- Μην υποθέτετε ή προτρέχετε. Ακούστε.
- Οι έφηβοι θα σταματήσουν να σας μιλούν και να ανοίγονται αν δεν τους ακούτε με σεβασμό.
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
Πηγή: Better Health Channel
