Όλοι οι γονείς θέλουν να έχουν ευτυχισμένα παιδιά για αυτό και ανησυχούν για το μέλλον τους. Η ευτυχία ενός ατόμου συνδέεται με την επιτυχία, και η επιτυχία τις περισσότερες φορές, καλώς ή κακώς, συνδέεται με τις καλές επιδόσεις στο σχολείο. Έρευνες έχουν δείξει ότι η σχολική επίδοση επηρεάζεται από τις σχολικές και κοινωνικές δεξιότητες, καθώς και από τις δεξιότητες συμπεριφοράς του παιδιού.
Ποιοι είναι όμως οι προγνωστικοί παράγοντες που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη σχολική επιτυχία;
Εκπαιδευτικοί και ερευνητές έχουν τονίσει πως οι ελλιπείς σχολικές δεξιότητες, η δυσκολία του παιδιού να ακολουθεί οδηγίες και η έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων, αποτελούν εμπόδια για τη σχολική ετοιμότητα του παιδιού και κατά συνέπεια θα επηρεάσουν αργότερα αρνητικά τις σχολικές του επιδόσεις. Για αυτό το λόγο, ορισμένοι ειδικοί προτείνουν την προσχολική προετοιμασία του παιδιού πριν ενταχθεί στο σύστημα του σχολείου. Η προσχολική προετοιμασία μπορεί να περιλαμβάνει τόσο την οικοδόμηση σχολικών δεξιοτήτων (πρώτη επαφή με γραφή και ανάγνωση, αρίθμηση), όσο και την οικοδόμηση και ενίσχυση δεξιοτήτων συμπεριφοράς και κοινωνικοποίησης.
Σύμφωνα με έρευνες, έχουν βρεθεί αρκετοί παράγοντες που προβλέπουν τη σχολική επιτυχία. Αυτοί οι παράγοντες ή δεξιότητες ξεκινούν και διαμορφώνονται πριν πάει το παιδί στο σχολείο. Πιο συγκεκριμένα προγνωστικοί παράγοντες τις σχολικής επιτυχίας είναι:
Οι κινητικές δεξιότητες. Η γνωστική ανάπτυξη των παιδιών συνδέεται με την κινητική τους ανάπτυξη γιατί μέσα από αυτήν έρχονται σε επαφή με νέα ερεθίσματα και γνωρίζουν τον κόσμο. Τα παιδιά αναπτύσσοντας και βελτιώνοντας τις κινητικές τους δεξιότητες έχουν την ευκαιρία να βιώσουν πιο ποικιλόμορφα και απαιτητικά περιβάλλοντα μάθησης, ενισχύοντας έτσι τη γνωστική τους επίδοση.
Η γενική κατανόηση και αντίληψη του κόσμου. Τα παιδιά που μπορούν και αντιλαμβάνονται τον κόσμο γύρω τους και κατανοούν τον τρόπο που λειτουργεί το περιβάλλον τους τείνουν να τα πηγαίνουν καλύτερα στη ανάγνωση και στα μαθηματικά με την είσοδό τους στο σχολείο.
Κατανόηση μαθηματικών εννοιών. Έχει βρεθεί ότι η πρόωρη κατανόηση μαθηματικών εννοιών (βασική γνώση αριθμών και απλή αρίθμηση), είναι ο πιο ισχυρός προγνωστικός παράγοντας της μετέπειτα σχολικής επιτυχίας. Η απόκτηση πρώιμων δεξιοτήτων στα μαθηματικά έχει βρεθεί να επηρεάζει θετικά όχι μόνο την επίτευξη και την καλή επίδοση των μαθηματικών, αλλά προβλέπει και την επίτευξη της ανάγνωσης. Αντίθετα, η πρώιμη επίτευξη της ανάγνωσης δεν επηρεάζει και δεν προβλέπει τη μαθηματική επίδοση.
Γλωσσική ανάπτυξη και κατανόηση. Η κατανόηση και χρήση βασικού λεξιλογίου, καθώς και η πρώτη επαφή με τα γράμματα και την ανάγνωση, είναι σημαντικοί παράγοντες για τη μετέπειτα σχολική επίδοση πριν κάνει το παιδί την είσοδό του στο σχολείο.
Ικανότητα συγκέντρωσης. Οι δεξιότητες συγκέντρωσης και προσοχής κατά την ολοκλήρωση μιας εργασίας, καθώς και η δυνατότητα ελέγχου της υπερδραστήριας συμπεριφοράς, αποτελούν προγνωστικούς παράγοντες τις σχολικής επίδοσης.
Κοινωνικές δεξιότητες. Ερευνητές έχουν τονίσει πως οι σχολικές ή ακαδημαϊκές δεξιότητες είναι μόνο μία πτυχή της σχολικής επιτυχίας. Αν και η δυσκολία στην κοινωνικοποίηση και η επιθετική συμπεριφορά έχουν βρεθεί να μην αναιρούν τη μάθηση, οι κοινωνικές δεξιότητες και οι δεξιότητες συμπεριφοράς, μπορούν να προβλέψουν καλύτερα την εμπλοκή του παιδιού στο σχολείο, το κίνητρο για μάθηση, τη σχέση με τους συμμαθητές και τους δασκάλους, τη σχολική προσαρμογή και τη συνολική εικόνα που έχει το παιδί για τον εαυτό του.
Τέλος, αυτό που έχει παρατηρηθεί σε όλες τις έρευνες είναι ότι σε συντριπτικό βαθμό τα παιδιά που έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, αγάπη και προσοχή από το οικογενειακό τους περιβάλλον και φίλους, τα πηγαίνουν καλύτερα στο σχολείο.
Όλα τα παραπάνω ευρήματα αυτό που τονίζουν δεν είναι ότι θα πρέπει να πιέζουμε τα παιδιά από προσχολική ηλικία να μάθουν γραφή, ανάγνωση και μαθηματικά εγκαταλείποντας το παιχνίδι. Η προσχολική εκπαίδευση του παιδιού θα πρέπει να βασίζεται και να σχεδιάζεται με βάση τις αναπτυξιακές του ανάγκες και θα πρέπει να προωθεί την ανάπτυξη σχολικών δεξιοτήτων και συγκέντρωσης με τρόπους ευχάριστους και διασκεδαστικούς. Οι γονείς μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι και τον ποιοτικό χρόνο που περνούν μαζί με τα παιδιά, μπορούν να καλλιεργήσουν και να ενισχύσουν αυτές τις δεξιότητες!
Ελένη Σίγκου για
Parentshelp.gr
Βιβλιογραφία:
Duncan, G.J, et. Al. (2007). School Readiness and Later Achievement. Developmental Psychology, Vol. 43, No. 6.
Northwestern University (2007, November 19). Early Academic Skills, Not Behavior, Best Predict School Success. ScienceDaily.
